De Energie Coöperatie Amsterdamse Haven (ECAH) en netbeheerder Liander hebben in samenwerking met Port of Amsterdam een oplossing ontwikkeld waardoor het mogelijk wordt om als groep bedrijven gezamenlijk flexibel met de ruimte op het elektriciteitsnet om te gaan. Dankzij het flexibele groepscontract in combinatie met de samenwerking in het Amsterdamse havengebied ontstaan meer mogelijkheden voor bedrijven in de haven omdat het bestaande elektriciteitsnet beter kan worden benut.
Mogelijkheden in tijden van schaarste
Er is schaarste op het elektriciteitsnet en daarom kunnen bedrijven geen nieuwe of grotere aansluiting krijgen. Maar er zijn gedurende de dag nog momenten waarop het net niet vol is. Dat heeft te maken met de manier waarop we normaal gesproken afspraken maken over het gebruik van het elektriciteitsnet. Bedrijven hebben vaak maar op enkele momenten in het jaar de volledige capaciteit nodig. Flexibele contracten bieden hier een uitkomst om het elektriciteitsnet beter te benutten als zowel het regionale- als het hoogspanningsnet dit toelaten.
Meer ruimte dankzij samenwerking
Het was al langer mogelijk om als individueel bedrijf flexibel gebruik te maken van het elektriciteitsnet via een capaciteitsbeperkingscontract (CBC). Dit is een contractvorm waarbij een bedrijf flexibel gebruik maakt van de capaciteit op het elektriciteitsnet, op de momenten dat er nog capaciteit is op alle niveaus van het elektriciteitsnet. Hierdoor zijn er al 29 bedrijven van de wachtlijst toegelaten op het stroomnet in het Westelijk havengebied. Met zo’n individueel flexibel contract ben je als ondernemer zelf verantwoordelijk voor het op tijd aanzetten van je opwekinstallatie(s) of het afschakelen van je hele of een gedeelte van je bedrijfsvoering. In het Amsterdamse havengebied zijn deze CBC’s nu samengevoegd in een groeps-CBC met ECAH. Via dit contract kunnen de bedrijven aangesloten bij de coöperatie de verantwoordelijkheid delen en het aansturen van het verbruik op elkaar afstemmen. Door de samenwerking wordt het nog makkelijker om de bestaande capaciteit op het lokale elektriciteitsnet beter te benutten en kunnen de bedrijven verder met hun duurzame ambities.
ECAH organiseert de samenwerking door het verbruik van de deelnemende bedrijven real-time te meten en op basis daarvan slimme keuzes te maken. Denk aan de aansturing van laadpleinen, het ontladen van grootschalige batterijen of het (her)plannen van zware bedrijfsprocessen. Alles wordt aangestuurd via het gezamenlijke energiemanagementplatform dat ECAH op dit moment ontwikkelt. Daarbij mag opwek en verbruik van elektriciteit binnen het collectief onderling worden uitgewisseld. En de investeringen om dit mogelijk te maken kunnen als collectief worden gedragen. De samenwerking zorgt daarmee voor meer mogelijkheden om gebruik te maken van de schaarse ruimte op het elektriciteitsnet.
In het Amsterdamse havengebied is er een enorme diversiteit aan bedrijven en hoe zij elektriciteit gebruiken door de dag heen. Denk bijvoorbeeld aan een groot overslagbedrijf dat vooral overdag veel elektriciteit nodig heeft voor het laden en lossen van schepen en een distributiecentrum waar bestelbussen ook in de nacht op kunnen laden. De bedrijven aangesloten bij ECAH stemmen hun bedrijfsvoering op elkaar af, maar kunnen bijvoorbeeld ook samen investeren in grootschalige batterijen in dit gebied. Zo kunnen de momenten dat terug moet worden geschakeld door de bedrijven worden beperkt.
Chief Transition Officer Alliander Daan Schut: “Alles halen uit het bestaande elektriciteitsnet is cruciaal voor de energietransitie. Alleen samen met onze klanten kunnen we de bestaande capaciteit efficiënter inzetten en daarmee in tijden van schaarste ruimte creëren voor nieuwe aansluitingen of het uitbreiden van bestaande. Energie Coöperatie Amsterdamse Haven is een prachtig voorbeeld van hoe samenwerking impact mogelijk maakt. Het is maatwerk, maar op basis van de lessen willen we deze contractvorm in de toekomst breder aanbieden. Ons doel is dat er ook voor andere bedrijventerreinen in Nederland meer mogelijkheden ontstaan op het bestaande elektriciteitsnet.”
ECAH bestuurder Gem Beemsterboer: “De Amsterdamse haven verduurzaamt in rap tempo en blijft groeien. Fossiele energie wordt daarbij ingeruild voor groene stroom. Dankzij de inzet van Port of Amsterdam en de bereidheid van Liander om onbekend terrein te betreden en te innoveren, kunnen Amsterdamse havenbedrijven er nu samen voor zorgen dat meer ruimte ontstaat op het elektriciteitsnet. Zij kunnen daardoor hun ambities waarmaken en de haven verder verduurzamen. Het flexibele groepscontract is maatwerk maar hopelijk een voorbode van nog meer innovaties en een basis voor oplossingen op andere locaties.
Opschalen van flexibele groepscontracten
Dit is voor Liander het eerste flexibele groepscontract dat is opgesteld binnen de nieuwe congestiemanagementregels van de Autoriteit Consument & Markt. Een belangrijke mijlpaal, maar het betekent helaas nog niet dat Liander deze oplossing direct aan meer bedrijventerreinen kan aanbieden. Een collectief contract is een op maat gemaakte oplossing en daarmee nog niet schaalbaar. Liander is druk bezig om op basis van de leerervaringen een schaalbaar product te ontwikkelen. Het doel is om in 2024 in ieder geval 5 nieuwe flexibele groepscontracten af te sluiten en met Energy Boards een plan te maken voor een geleidelijke opschaling. Bij de selectie van mogelijke bedrijventerreinen kijkt Liander naar de aard van het congestieprobleem, het initiatief dat de ondernemers zelf kunnen nemen en of het op die plekken nog lang duurt voordat de verzwaring van het net klaar is. Daarnaast moet het ook passen op het hoogspanningsnet van TenneT. Om groepscontracten breder toepasbaar te maken, onderzoekt Liander momenteel ook de toepassing binnen congestiemanagement op capaciteitsknelpunten in het middenspanningsnet.
